Historie Roze Huis
Het Roze Huis Nijmegen is een plek met diverse gebruikers en activiteiten. Ook is het uniek in Nederland dat een fysieke plek als deze eigendom is van de LHBTQIA+-gemeenschap. Hoe is dit tot stand gekomen?
Hoe het begon
Het Roze Huis Nijmegen is sinds 2013 geopend aan de St. Anthoniusstraat 1. Hiervoor had de LHBTQIA+-beweging in Nijmegen het pand van Villa Lila aan de In de Betouwstraat als thuisbasis. Door gemeentelijke bezuinigingen in 2010, verloor Villa Lila al haar beroepskrachten. Mede hierdoor werd het pand van Villa Lila op 1 maart 2011 verkocht. Vanaf dat moment had de LHBTQIA+-beweging geen vaste plek in Nijmegen. Activiteiten en vergaderingen werden gehouden bij mensen thuis of bij café’s in de stad, zoals Café Mets, Danscafé Marcus Antonius en Chaps Nijmegen.
St. Anthoniusstraat 1
Het pand waar het Roze Huis nu zit kwam vrij, doordat het vrouwendocumentatiecentrum De Feeks de huur van het pand niet meer kon betalen. Het rijksmonument was ooit gekraakt door De Feeks. Zij waren hier gevestigd van 1982 tot 2011. Er moest het een en ander gebeuren aan het pand, maar men zag er genoeg mogelijkheden in. Verschillende ruimtes, een rolstoeltoegankelijke ingang en een centrale ligging.
Stichting Roze Huis Nijmegen
Voor het beheren van het pand, werd een losse stichting opgezet: Stichting Roze Huis Nijmegen. Tjeu Borremans werd hiervan de voorzitter, per 14 september 2012. In oktober 2012 tekende het bestuur een huurcontract van de gemeente voor de benedenverdieping van het pand.
Financiering en opening
Van de verkoop van Villa Lila was kapitaal overgebleven, bij Stichting Beheer Homohuis Nijmegen (SBHN). Maar het bestuur van SBHN was op dat moment niet overtuigd van de noodzaak van een nieuw vast onderkomen voor de LHBTQIA+-beweging in Nijmegen. Ze wilde daarom niet doneren aan de nieuwe stichting. Door kleinere bedragen vanuit Kollektief Kafé De Bijstand, Collectief Café De Plak en Stichting PANN uit Utrecht kon het Roze Huis toch opstarten en het pand opknappen. Op 31 mei 2013 was de officiële opening met burgemeester Bruls.
Eerste vaste huurders
Eind 2012 namen COC Regio Nijmegen en Dito (destijds 'Dito!') het pand in gebruik. Ook de Vereniging Studiegroep Sadomasochisme (VSSM) was in de eerste periode een vaste huurder van het Roze Huis. De VSSM gebruikte de kelder van het pand als ‘speelplek’. De gemeente had hier echter bezwaar tegen, omdat de kelder niet brandveilig genoeg was voor dit gebruik De VSSM moest hierdoor een andere vaste plek vinden.
Aankoop van het pand
Omdat er op een deel van de activiteiten in het Roze Huis alcohol werd geschonken vanuit de bar, moest er een alcoholvergunning komen. Om aan de eisen hiervan te voldoen, moesten er verbouwingen plaatsvinden. Gezien het pand gehuurd werd van de gemeente en het een monumentale status heeft, was dit niet eenvoudig. Het stichtingsbestuur van het Roze Huis heeft in 2018 en 2019 veelvuldig overleg gehad met wethouders en de afdeling vastgoed van de gemeente. Na veel gesprekken mocht de stichting de benedenverdieping van het pand aankopen voor een verlaagde prijs, als ‘maatschappelijk vastgoed’. Om deze aankoop te financieren is hulp ingeschakeld van SBHN en Stichting Ondersteuning Aids Activiteiten Nijmegen (SOAAN). Zij hebben beide een significante bijdrage gedaan in de vorm van een lening met een lage, vooral symbolische, rente. Deze leningen, samen met de verlaagde aankoopprijs, maakten de aankoop mogelijk.
Verbouwingen en alcoholvergunning
Vanaf 24 december 2019 is Stichting Roze Huis Nijmegen trotse eigenaar van de benedenverdieping van St. Anthoniusplaats 1. Tijdens de periode met COVID-maatregelen in 2020 zijn de verbouwingen gedaan die nodig waren voor de alcoholvergunning. Zo is er ventilatie aangelegd en zijn er twee toiletten gemaakt. In 2021 kreeg het Roze Huis een horecavergunning.
Volledig nieuw bestuur
Het bestuur had sinds eind 2023 een toenemende behoefte om taken over te dragen aan een nieuwe generatie. In 2024 is er geworven voor nieuwe bestuursleden en werd er een volledig nieuw bestuur gevonden. Tijdens de nieuwjaarsreceptie op 3 januari 2025 gaf Tjeu op symbolische wijze de sleutel van het Roze Huis aan de nieuwe voorzitter. Andersom werd het oude bestuur uitgebreid bedankt voor het opzetten van de basis van het Roze Huis Nijmegen, waarop de gemeenschap verder kon gaan bouwen.
Vernieuwing
Het nieuwe bestuur startte met frisse energie en nieuwe ideeën. De eerste commissie, de horecacommissie, wordt opgericht om het bestuur te ontlasten en een duurzame opzet te creëren voor een vrijwilligersorganisatie. De mailadressen worden geprofessionaliseerd en centraal geregeld via Proton. Er wordt een nieuwe website gemaakt (met dank aan subsidie vanuit gemeente Nijmegen) met een vernieuwd logo en een open uitstraling. Bij de ontwikkeling van de site wordt gelet op de toegankelijkheid. Zo wordt er voor onder andere nieuwkomers ook Engelstalige pagina’s gemaakt. Gedurende 2025 is er ook uitgebreid onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om de toegankelijkheid van het gebouw te verbeteren, zowel fysiek als bijvoorbeeld voor het verminderen van de galm. Voor de toegankelijkheid van het pand haakt later in het jaar een nieuw bestuurslid aan met specifiek deze focus.
Vaste plek voor LHBTQIA+-gemeenschap
Het pand is veelvuldig in gebruik door de vaste huurders COC Regio Nijmegen en Dito. Daarnaast worden de ruimtes regelmatig gebruikt door andere groepen. Er is genoeg behoefte voor deze plek gebleken. Het Roze Huis wordt gebruikt door groepen vanuit diverse achtergronden. Het bestuur verwelkomt deze diversiteit graag en ziet erop toe dat alle gebruikers van het pand dit doen met respect voor de LHBTQIA+-gemeenschap en hun plek hier in het Roze Huis.